Từ việc không có gì để đầu tư cho đến việc trở thành một nhà đầu tư chuyên nghiệp, mỗi cấp độ mang lại một cái nhìn độc đáo và một hướng đi khác nhau trong việc quản lý và đầu tư tài sản. Hiểu rõ mỗi cấp độ và nguyên tắc đứng sau đó sẽ giúp bạn xây dựng một kế hoạch tài chính mạnh mẽ và tự tin hơn trên con đường đạt được tự do tài chính. Trong bài viết này chính ta thử cùng nhau tìm hiểu Quan điểm 7 cấp độ đầu tư tài chính của Robert T. Kiyosaki để hiểu rõ thêm một quan điểm tiếp cận về cách người ta phân cấp trong đầu tư tài chính.
1. Sơ lược về tác giả tác phẩm
Robert T. Kiyosaki là một nhà tư tưởng, nhà đầu tư, và tác giả nổi tiếng trên thế giới về tài chính cá nhân và phát triển bản thân. Ông được biết đến với loạt sách “Rich Dad, Poor Dad“, một trong những cuốn sách bán chạy nhất trong lĩnh vực tài chính. Tác phẩm của ông thường tập trung vào việc giúp người đọc hiểu rõ về cách thức hoạt động của tiền bạc và đầu tư, từ đó giúp họ phát triển một quan điểm rõ ràng và tự tin về tài chính.
“Cashflow Quadrant: Guide to Financial Freedom” là một trong những tác phẩm tiêu biểu của Robert T. Kiyosaki. Cuốn sách này mở ra một góc nhìn mới về cách mà con người kiếm tiền và quản lý tài chính. Trong cuốn sách này, ông không chỉ đề cập đến cách để kiếm tiền, mà còn đi sâu vào cách thức sử dụng tiền bạc để tạo ra lợi nhuận và tự do tài chính.
Chương 5 của cuốn sách tập trung vào “The 7 Levels Of Investors”, tương tự như việc đưa ra một phân loại rõ ràng về các nhà đầu tư dựa trên cách tiếp cận và suy nghĩ về tài chính. Từ những người mới bắt đầu với ít hoặc không có gì để đầu tư đến những nhà đầu tư chuyên nghiệp và tự tin, mỗi cấp độ mang lại một lời khuyên và một phương pháp duy nhất để đạt được tự do tài chính.
2. 7 cấp độ đầu tư tài chính
2.1. Cấp độ 1 – không có gì đề đầu tư
Những nhà đầu tư thuộc cấp độ 1 được gọi là không có gì đề đầu tư (Those with nothing to invest) thường sẵn lòng chi tiêu một khoản tiền lớn hơn hoặc bằng với thu nhập cá nhân. Không chỉ vậy, họ thường có một mức sống cao.
Dù có tiền hay không, cuối cùng họ vẫn trắng tay. Theo các số liệu, có đến 50% người trưởng thành rơi vào cấp độ này, được xem là những nhà đầu tư mạo hiểm nhất.
Họ thường không tích lũy được tiền để đầu tư hoặc tiết kiệm. Thay vào đó, họ thường tiêu hết số tiền kiếm được, hoặc thậm chí là tiêu nhiều hơn. Điều đặc biệt là nhiều người giàu có cũng nằm trong nhóm này – những người tiền bạc không bao giờ đủ. Thường thì họ không có kế hoạch tài chính cụ thể cho riêng mình, dẫn đến việc chi tiêu trở nên mất kiểm soát. Điều này giải thích vì sao dù kiếm được nhiều tiền nhưng họ không còn gì để đầu tư.
Liên tưởng trong cuộc sống, những người ở cấp này thường là người “tiêu tiền như nước” trong cuộc sống hàng ngày. Họ có thể là những người luôn tìm kiếm niềm vui và hạnh phúc thông qua việc mua sắm hàng hóa xa xỉ, du lịch sang trọng, hoặc sở hữu những thứ đắt tiền.
Họ có thể sống trong những căn hộ sang trọng, lái những chiếc ô tô cao cấp, và dùng những sản phẩm hàng hiệu. Mặc dù họ có thể có thu nhập cao và tiêu tiền một cách lộn xộn, nhưng họ thường không tích lũy được bất kỳ dự trữ tiền bạc nào cho tương lai hoặc đầu tư vào những cơ hội tài chính. Trong khi đó, họ có thể dễ dàng rơi vào tình trạng nợ nần do việc chi tiêu vượt quá khả năng tài chính của mình.
2.2. Cấp độ 2 – Người đi vay
Những người ở cấp độ 2 người đi vay (Borrowers) này thường phải vay tiền để giải quyết vấn đề tài chính của họ. Họ cố gắng duy trì cuộc sống xa hoa và sở hữu những thứ như nhà cao cửa rộng, xe hơi…
Nhưng thực tế, họ chỉ có vẻ ngoài giàu có. Điều này là do họ thường mua sắm và vay mượn tiền để chi tiêu, thay vì tích lũy và đầu tư thông minh. Mặc dù họ có một ít tiền và tài sản, nhưng nhiều khi số nợ của họ cũng vô cùng lớn.
Nguyên nhân chính là do họ thiếu ý thức về cách quản lý tiền bạc, và mọi thứ mà họ sở hữu thường đi kèm với nợ nần. Mặc dù có khả năng kiếm được nhiều tiền, nhưng nếu thị trường kinh tế gặp rắc rối hoặc gặp phải khó khăn trong công việc, họ có thể sẽ phá sản nhanh chóng. Tuy nhiên, tương lai tài chính của họ vẫn có thể sáng sủa nếu họ sẵn lòng thay đổi lối sống và quản lý tài chính từ bây giờ.
2.3. Cấp độ 3 – Nhóm người tiết kiệm
Người thuộc nhóm tiết kiệm (Savers) thường là những người muốn đảm bảo an toàn tài chính bằng cách giữ một phần thu nhập cho mục đích tiêu dùng và dự trữ tương lai.
Họ thường không muốn đối mặt với rủi ro của việc đầu tư, và thay vào đó chọn cách giữ tiền trong các tài khoản tiết kiệm hoặc đầu tư vào các sản phẩm tài chính có tính bảo đảm như chứng chỉ tiền gửi.
Những người này thường cảm thấy thoải mái hơn khi biết rằng họ có một khoản tiền dự trữ sẵn có để đối phó với các tình huống khẩn cấp hoặc để thực hiện các kế hoạch tài chính trong tương lai. Tuy nhiên, điều này có thể khiến họ bỏ lỡ cơ hội tăng trưởng và sinh lời từ việc đầu tư hơn là giữ tiền đứng yên.
Mặc dù việc tiết kiệm là một biện pháp an toàn, nhưng trong một môi trường kinh tế không ổn định, việc giữ tiền trong tài khoản tiết kiệm có thể làm giảm thu nhập. Tuy nhiên, những người tiết kiệm vẫn chấp nhận rủi ro này vì họ đánh giá cao sự an toàn và ổn định của khoản tiền tiết kiệm.
2.3.1. Nhóm người này thường gồm những ai?
Nhóm người tiết kiệm thường bao gồm những người có ý thức tài chính và muốn đảm bảo an toàn cho tương lai của họ và gia đình.
Trong cuộc sống, nhóm người này thường gồm:
Người làm công ăn lương: Có thể là những người làm công ăn lương, những người không muốn đầu tư vào các khoản rủi ro cao mà thay vào đó chọn giữ tiền trong các tài khoản tiết kiệm hoặc một quỹ dự trữ.
Người lớn tuổi: Các cụ già thường ưa thích tiết kiệm và giữ tiền trong ngân hàng để đảm bảo an toàn cho tuổi già và chi phí y tế.
Người mới ra trường: Những người mới ra trường có thể muốn tiết kiệm tiền để tích luỹ vốn khởi đầu cho cuộc sống độc lập hoặc để mua nhà đất trong tương lai.
Người có trách nhiệm gia đình: Những người có trách nhiệm gia đình có thể chọn tiết kiệm để đảm bảo rằng họ có thể đáp ứng các nhu cầu chi tiêu cần thiết cho gia đình trong các tình huống khẩn cấp.
Người sợ rủi ro: Những người sợ mất tiền hoặc không muốn đối mặt với rủi ro của thị trường tài chính thường chọn cách tiết kiệm thay vì đầu tư.
2.3.2. Ưu và nhược điểm
Trong ngữ cảnh tích cực, những người thuộc nhóm này được đánh giá cao về khả năng quản lý ngân sách, họ luôn đảm bảo chi tiêu của mình được kiểm soát chặt chẽ và có kế hoạch.
Họ không ngần ngại dành thời gian để theo dõi và phân tích mọi khoản chi tiêu, và họ là những chuyên gia về việc đánh giá và tránh rủi ro trong tài chính. Họ được ví như vua và nữ hoàng của việc tiết kiệm tiền, luôn duy trì một phong cách sống tài chính ổn định và an toàn.
Tuy nhiên, mặt tiêu cực của họ là sự quá mức thận trọng. Họ luôn chọn cách chơi an toàn, giống như một chiếc chăn ấm mà bạn không muốn rời xa. Họ không thích mạo hiểm và thường không mở lòng để khám phá những khía cạnh mới trong việc quản lý tài chính.
Sự thận trọng này có thể khiến họ bỏ lỡ các cơ hội đầu tư hấp dẫn, từ đó làm giảm khả năng sinh lời của họ. Hơn nữa, sự sợ hãi về rủi ro có thể khiến họ bỏ lỡ những cơ hội lớn để tăng cường thu nhập từ các khoản đầu tư.
2.4. Cấp độ 4 – Nhóm người trí tuệ
Nhóm này thường là những người có kiến thức chuyên môn đặc biệt trong lĩnh vực công việc của họ, có thể đã đạt được thành công trong cuộc sống từ mặt nghề nghiệp hoặc kinh doanh.
Tuy nhiên, mặc dù họ có thể rất thông minh và thành tựu, họ thường thiếu kiến thức và kỹ năng về tài chính và quản lý tài sản. Điều này có thể khiến họ không tự tin trong việc đưa ra các quyết định đầu tư hoặc không hiểu rõ về cách tối ưu hóa lợi nhuận từ các khoản đầu tư.
Do đó, dù có khả năng và thành công trong lĩnh vực chuyên môn, họ vẫn cần cải thiện kiến thức về tài chính để đảm bảo một tương lai tài chính ổn định và phát triển. Nhóm này được chia làm ba loại sau:
2.4.1. Nhóm không quan tâm tới đầu tư tài chính
Nhóm không quan tâm tới đầu tư tài chính (I can’t be bothered) là nhóm nhà đầu tư có xu hướng từ chối hoặc không quan tâm đến việc tìm hiểu về tài chính và đầu tư. Họ thường tự thuyết phục rằng họ không hiểu về tiền bạc và cảm thấy rằng họ sẽ không bao giờ hiểu được.
Thay vì tìm hiểu và nắm bắt cơ hội đầu tư, họ chọn để để tiền của họ “ngủ yên” hoặc đưa nó vào kế hoạch tiết kiệm hưu trí, hoặc giao cho một nhà tư vấn tài chính, người đề xuất các phương án đa dạng và an toàn.
Trong cuộc sống, những người này thường chọn con đường tiếp cận an toàn và tránh xa rủi ro. Họ có thể tìm kiếm sự ổn định và yên bình trong việc duy trì một lối sống ổn định và không muốn rắc rối bằng việc tìm hiểu và tham gia vào các hoạt động đầu tư phức tạp. Tuy nhiên, họ có thể đối mặt với nguy cơ không đảm bảo về tài chính trong tương lai nếu họ không chủ động hơn trong việc nắm bắt kiến thức và kỹ năng quản lý tài chính.
Nguyên nhân của họ có thể là sự lo ngại về mất mát tài sản và mối quan tâm đến việc duy trì một cuộc sống ổn định và an toàn. Mục đích sống của họ là bảo vệ tài sản hiện có và đảm bảo rằng họ có thể sống một cuộc sống không phải lo lắng về tài chính.
2.4.2. Nhóm người hoài nghi
Nhóm người hoài nghi (Cynic) là những chuyên gia trong việc tìm ra các lý do tại sao đầu tư không mang lại hiệu quả và lý do thường có nguyên nhân từ sự sợ hãi và sự ngại thay đổi.
Họ có thể đã từng trải qua các trải nghiệm tiêu cực trong đầu tư hoặc đã nghe nhiều câu chuyện không tích cực về việc mất tiền trong đầu tư. Sự hoài nghi về cái mới cũng là một yếu tố quan trọng, vì họ thường không muốn rời khỏi khu vực thoải mái của họ và thử nghiệm những cơ hội mới.
Trong cuộc sống hàng ngày, những người này có thể thấy mình không an tâm với những thay đổi trong tình hình tài chính hoặc kinh tế. Họ có thể lo lắng về việc mất tiền và không tin tưởng vào khả năng kiếm lời từ đầu tư.
Thái độ tiêu cực của họ có thể lan tỏa đến môi trường xung quanh, gây ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của người khác và tạo ra một vòng lặp tiêu cực trong cộng đồng đầu tư.
2.4.3. Nhóm đầu tư kiểu con bạc
Nhóm đầu tư kiểu con bạc (Gambler) hay còn gọi là nhóm “Dựa vào May Mắn”, hoàn toàn đối lập với nhóm “Hoài Nghi”.
Họ không quan tâm đến việc quản lý rủi ro và thường coi việc đầu tư như một trò chơi may rủi. Họ tin rằng thành công trong đầu tư chỉ phụ thuộc vào sự may mắn, và họ thường mạo hiểm mà không có kế hoạch cụ thể.
Tương tự như những người nghiện cá cược, nhóm này thường không tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của đầu tư và dễ bị cuốn vào các kỹ thuật đầu cơ phức tạp như margins, puts, calls và options mà không hiểu rõ. Họ thường là những người lười biếng khi đến việc đầu tư, không dành thời gian để nghiên cứu và hiểu biết về thị trường.
Nhóm này có thể tương tự như những người nghiện cá độ trong xã hội, họ đặt mọi thứ vào may mắn và không để ý đến nguy cơ và hậu quả tiềm ẩn. Họ có thể đại diện cho một phần nhỏ nhưng rủi ro của xã hội, nơi những quyết định vội vã và không suy nghĩ kỹ lưỡng có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng và thậm chí là mất mát đáng tiếc.
2.5. Nhóm nhà đầu tư dài hạn
Những nhà đầu tư dài hạn (Long term Investors) là những người đã hiểu rõ sự cần thiết của việc đầu tư và đã xây dựng một chiến lược dài hạn rõ ràng.
Họ tận dụng việc đầu tư định kỳ và, khi có thể, đầu tư theo cách giảm thuế. Thường thì họ không đầu tư vào bất động sản, doanh nghiệp và các phương tiện sinh lời cao hơn. Họ kiểm soát tốt thói quen tiêu dùng của mình, giảm thiểu nợ và trách nhiệm tài chính.
Họ có một kế hoạch tài chính được tự phát triển hoặc thông qua sự tư vấn của chuyên gia. Bằng cách tìm hiểu cẩn thận về đầu tư, họ luôn đưa ra các quyết định thông minh và hiểu rõ tầm quan trọng của việc giảm thiểu nợ.
Những nhà đầu tư dài hạn thường có xu hướng là những người tự chủ, có trách nhiệm về tài chính và đề cao sự ổn định.
Trong xã hội, họ thường là những người tự giác về việc tiết kiệm và đầu tư cho tương lai, thể hiện qua việc quản lý tài chính cá nhân và quản lý ngân sách gia đình một cách hiệu quả. Họ cũng thường là những người học hỏi và nghiên cứu sâu về các cơ hội đầu tư và các biện pháp giảm rủi ro. Đồng thời, họ có thể là những doanh nhân thành đạt hoặc những người nắm vững kiến thức chuyên môn trong lĩnh vực tài chính và đầu tư.
2.6. Nhóm chuyên gia đầu tư
Nhóm chuyên gia đầu tư (Sophisticated Investors) là những người đã trải qua nhiều năm kinh nghiệm, trưởng thành và có tinh thần tập trung cao. Họ không ngừng học hỏi từ những bài học trong quá khứ, bao gồm cả những sai lầm, và biết cách áp dụng chúng vào những quyết định tương lai. Họ không mua đầu tư ngẫu nhiên, mà thường tìm kiếm cơ hội mua với giá ưu đãi và tự mình tạo ra các giao dịch có lợi.
Một điểm đặc biệt của nhóm này là họ chỉ đầu tư một phần nhỏ, không quá 20% tổng vốn, vào các dự án đầu cơ. Họ không ngừng nghiên cứu và tham gia tích cực vào việc quản lý tài sản của mình, với mục tiêu tăng cường cơ sở tài sản, giảm thiểu gánh nặng thuế và tạo ra sự giàu có bền vững.
Mặc dù họ có ít tài sản cá nhân và không để gì được tìm thấy dưới tên riêng của họ, nhưng họ thường sử dụng các công ty vỏ, mà họ kiểm soát, để thực hiện các giao dịch kinh doanh của mình một cách hiệu quả và bảo mật. Họ luôn sẵn lòng chi một khoản tiền lớn để tìm kiếm sự tư vấn chuyên môn từ các chuyên gia.
Trong xã hội, nhóm người này thường là các chuyên gia tài chính, doanh nhân thành đạt, nhà đầu tư chuyên nghiệp, và cả những người quản lý tài sản của các tổ chức lớn.
Họ thường tương tác chặt chẽ với cộng đồng kinh doanh, các diễn đàn đầu tư, và các sự kiện chuyên ngành để trao đổi kiến thức và kinh nghiệm. Ngoài ra, họ có thể là những người tiêu dùng thông minh và kiên nhẫn, có khả năng quản lý tài chính cá nhân và gia tăng tài sản một cách có tổ chức và bền vững.
2.7. Nhóm đại tư bản
Trong xã hội, nhóm các đại tư bản (Capitalists) là những nhân vật vô cùng đặc biệt và có ảnh hưởng lớn. Họ không chỉ là những nhà đầu tư thông thường mà còn là những nhân vật tạo ra và quản lý các cơ hội kinh doanh và tài chính lớn.
Đặc điểm nổi bật của nhóm này so với nhóm chuyên gia đầu tư tài chính là khả năng tạo ra các cơ hội mới và đưa ra quyết định đầu tư lớn một cách táo bạo và sáng tạo. Họ thường tìm kiếm các lĩnh vực và cơ hội đầu tư mà ít ai dám tiếp cận, và thông qua việc này, họ thường đạt được thành công to lớn và góp phần vào sự phát triển kinh tế toàn cầu.
Đồng thời, những người thuộc nhóm này thường có sức ảnh hưởng mạnh mẽ và là nguồn động viên lớn cho sự phát triển và thay đổi trong xã hội và nền kinh tế.
Nhóm các đại tư bản thường được liên kết với các tỉ phú hàng đầu trong xã hội và những người đứng đầu các tổ chức ngân hàng và tài chính toàn cầu. Các tỉ phú như Warren Buffett, Bill Gates, Elon Musk, Richard Branson và James Packer là những ví dụ điển hình cho những nhà đầu tư cấp độ cao như vậy.
Những người này thường tạo ra và quản lý các cơ hội đầu tư lớn, ảnh hưởng đến hệ thống tài chính toàn cầu và làm thay đổi cả nền kinh tế thế giới thông qua các dự án và hoạt động kinh doanh của mình.
3. Kết luận
Trong bài viết này, chúng ta đã khám phá quan điểm 7 cấp độ đầu tư tài chính của Robert T. Kiyosaki về đầu tư, từ sự không quan tâm đến việc tạo ra cơ hội đầu tư tốt nhất. Mỗi nhóm đều mang lại một cách tiếp cận riêng biệt đối với tài chính, từ sự cẩn thận đến sự dũng cảm, từ kiến thức sâu rộng đến sự không chú ý.
Nếu bạn thấy bài viết này thú vị và phù hợp với tư duy đầu tư của bạn, hãy tự hỏi liệu bạn thuộc nhóm nào. Bạn có thể nhận ra rằng mình có thể có tính cách hoặc phong cách đầu tư kết hợp từ nhiều nhóm. Quan trọng nhất, hiểu rõ bản thân sẽ giúp bạn đưa ra các quyết định tài chính thông minh và phù hợp nhất với mục tiêu và phong cách sống của bản thân.
Dù kết quả cuối cùng là gì, việc này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tài chính cá nhân và cách tiếp cận nó một cách có ý thức hơn. Điều này có thể là bước đầu tiên để xây dựng một kế hoạch tài chính bền vững và hiệu quả trong tương lai.
